ررسی لغوی و اصطلاحی

1. واژه « آب» (ماء) در اصل به معنی هر مایع غیر جامدی است چه آب مطلق باشد یا آب های مضاف ( مثل آب میوه ) ولی وقتی به صورت مطلق (ماء) استعمال می شود منصرف به آب خالص است[1].

2.  واژه « دابة» از ریشه « دبّ » یه معنی حرکت خفیف و نرم است که در فارسی از آن به جنبیدن تعبیر می شود .

« دابة »شامل انسان و انواع حیوانات مثل حشرات و پرندگان و .. می شود . بلکه هر جانداری را که کوچکترین حرکتی می کند شامل می شود   

برسی آیات:

یکی از نویسندگان معاصر با طرح آیات سوره نور / 45 و انبیاء/ 30 می نویسد :

« علم می گوید منشاء و مبدا ء همه موجودات زنده آب بوده است و این همان مطلبی است که قران کریم قرن ها پیش از دانشمندان مذکور در چند آیه بدان اشارت نموده است . این است معجزه ای دیگر از آیات علمی قران که تا عمق جان مردم غیر مسلمالن نفوذمی کند . »

ایشان با اشاره به مسلمان شدن برخی زیست شناسان در اثر مطالعه آیات فوق [2] .

دکتر بی آزار شیرازی با ذکر آیه 45 سوره نور ﴿ و الله خلق کل دابة من ماء ﴾

را ذکر می کند و می‌نویسد:

« همانطور که در آیه فوق ملاحظه می نمایید قران منشاء حیات و نخستین گهواره جنبندگان را ( آب ) معرفی نموده است . علوم زیست شناسی نیز آب را اساس زندگی می‌داند . چنانکه تحقیقاتی راجع به ساختمان عمومی جسم زنده به عمل آمده است می‌رساند که آب و کربن قریب98 درصد جسم موجود زنده  را تشکیل می دهد . و نیز بررسیهای زمین شناسی می رساند که قبل از پیدایش « آب » حیات بر سطح زمین وجود نداشته و پس از پیدایش آب و ایجاد دریاها و اقیانوس ها تدریجاً محیط مساعدی برای زندگی موجودات زنده و تنوع آنها فراهم گردیده است و جنبندگان اولیه در ابتدا در دریاها بوده و به خشکی آمدند   [3]».

                   آیا انسان می تواند موجود زنده ای بوجود آورد؟ 

یکی از مسایلی که در عصر حاضر ، پس از پیشرفتهای عظیم علوم تجربی ، برای بشر مطرح شده است خلقت موجود زنده است . ( انسان یا غیر انسان ) برخی متخصصان علوم پزشکی و زیست شناسی معتقدند که در دهه هایاخیر در این راخه گام های برداشته و مقدماتی را طی کرده است .

برخی از صاحبنظران و مفسران  قران این مطلب را مورد توجه قرار داده  و با ذک برخی آیات قران در مورد امکان پذیر بودن یا غیر ممکن بودن آن اظهار نظر کرده اند .

الف : در مورد امکان ناپذیری این امر به آیه زیر استناد شده است :

﴿ یا ایها الناس ضرب مثلُ  فاستمعو ا له انّ الذین تدعون من دون الله لن یخقوا ذبابا ولو اجنمعو اله ﴾[4].

« ای مردم مثلی زده شده است گوش به آن فرا دهید ، کسانی را که غیر از خدا می خوانید هرگز نمی توانند مگسی بیافریند هر چند برای این کار دست به دست هم بدهند.»

نکات تفسیری و اسرار علمی :

1. استاد مکارم شیرازی با ذکر آیه 73 سوره حج معمای حیات را به عنوان یک مساله مبهم بشری طرح کرده که در طول تاریخ بشری همچنان در پردذه ای از ابهام باقی مانده است و می گوید :

« جالب اینکه ناتوانی بشر امروز در برابر آفرینش یک مگس به همان اندازه است که در چهارده قرن قبل بود. البته جمعی از دانشمندان اظهار امیدواری می کنند که ما تدریجا این فرمول و آن شرایط را کشف می کنیم و شاید سرانجام بتوانیم سلولهای زنده را از ترکیب مواد بی جان بسازیم . »

سپس در این امیدواری دانشمندان تشکیک می کند و سخن برخی دانشمندان را در این مورد نقل می کند که :

« پرفسور هانز » می گوید : « تا هزتار سال دیگر انسان به راز حیات پی خواهد برد ولی این امر دلیل بر این نیست که خواهد توانست مگس یا حشره دیگر و یا حتی سلول زنده ای بسازد » [5]

ایشان ساختمان وجودی مگس را به دلایل مختلف پیچیده تر از سفینه فضائی می داند ( مثلا مگس رشد دارد و آنها ندارند )

سپس می نویسد : « بر فرض که انسان قادر شود شرایط آغاز حیات و فرمول آن را کشف کند و سلول زنده بسازد ولی نباید فراموش کند که :

اولاً این کار جز تقلید از جهان آفرینش و ترکیب مواد آن  با هم شبیه صنایع مونتاژ سازی چیز [ دیگری ] نخواهد بود .

ثانیاً بر فرض ، ساختن یک سلول زنده حل شود و مساله موجودات پیچیده پر سلولی مطرح است ماند ساختمان یک مگس یا ملخ یا انسان . چه کسی می تواند امیدوار باشد که نین اموری از طریق صنعتی امکان پذیر باشد.

                              تاریخچه بحث تکامل و

 دیدگاه های دانشمندان علوم تجربی

در اینجا ابتدا به تاریخچه بحث تکامل و سپس تبیین دو نظریه تکامل ( ترانسفوررمیسم ) و ثبات انواع            (فیکسیسم ) و سپس به دلایل طرفین اشارتی خواهیم داشت

برخی صاحبنظران معتقدند که :

« موضوع تکامل سالها قبل از میلاد مسیح ( ع) مطرح بود و پس از میلاد نیز بسیاری از دانشمندان عرب و اسلام به انحاء مختلف بدان اشاره کرده اند . از مسلمین «فارابی » در « آراء مدینه فاضله » و « قزوینی » در کتاب « عجائب المخلوقات » . پس نظریع تکامل از دیر زمان به صورت های مختلفی در تاریخ علم مطرح بوده ولیدر قرن نوزدهم میلادی با ظهور لامارک و داروین بحث درباره این مساله اوج گرفت [6].

طرفداران تکامل در ابتدا به دو دسته تقسیم می شوند:

الف : کسانی که تکامل را بر تمام موجودات حتی ماده و انرژی عمومیت می دهند .

ب : کسانی که آنرا مربوط به موجودات زنده و آلی    ( گیاهان و حیوان ) می دانند .

دانشمندان دسته اول به دو بخش تقسیم می شوند :

ج. کسانی که می گویند : نیروئی که منشاء پیدایش مراحل تکامل در موجودات بوده ، مافوق طبیعت و برتر از همه چیز است .

د. کسانی که می گویند : هر چه هست و نیست در نهاد ماده نهفته است .[7]

تبیین نظریه تکامل و ثبات انواع :

همانطور که بیان شد ، در میان دانشمندان علوم طبیعی دو فرضیه درباره آفرینش موجودات زنده ، اعم از گیاهان و جانداران ، وجود داشته است :

الف : فرضیه تکامل انواع یا ( ترانسفورمیسم ) که می گوید انواع موجودات زنده در اغاز به شکل کنونی نبودند ، بلکه در آغاز موجودات تک سلولی در آب اقانوس ها و از لابلای لجن های اعماق دریاها با یک جهش پیدا شدند یعنی موجدات بی جان در شرایط خاصی قرار گرفتند که از آنها نخستین سلول های زنده پیدا شد . این موجودات زنده تدریجا تکامل یافتند و از نوعی به نوع دیگر تغیر شکل دادند . از دریاها به صحراها و از آن به هوا منتقل شدند و انواع گیاهان آبی و زمینی و پرندگان به وجود آمدند .

کامل ترین حلقه این تکامل همین انسانهای امروزند که از موجوداتی شبیه میمونهای انسان نما ظاهر گشتند .

ب: فرضیه ثبوت انواع یا ( فیکسییسم ) که می گید انواع جانداران هرکدام جداگانه از آغاز به همین شکل کنونی ظاهر گشتند ، و هیچ نوع به نوع دگر تبدیل نیافته است ، و طبعا انسان هم دارای خلقفت مستقلی بوده که از آغاز به همین صورت آفریده شده است.

دانشمندان هر دو گروه برالی اثبات عقیده خود مطالب فراوانی نوشته اند و جنگ ها و نزاع های زیادی در محافل علمی بر سر این مساله در گرفته است . این جنگ ها از زمانی شدن یافت که لامارک ( دانشمند جانور شناس معروف فرانسوی که در اواخر قرن 18 و اوائل قرن 19 می زیست ) و سپس داروین دانشمند جانور شناس انگلسیس که در قرن نوزدهم می زیست ، نظرات خود را در زمینه تکامل انواع با دلایل تازه ای عرضه کرد .

ولی در محافل علوم طبیعی امروز شک نیست که اکثریت دانشمندان طرفدار فرضیه تکاملند .

     دلایل طرفداران تکامل

به آسانی می تاون استدلالات آنها را در سه قسمت خلاصه کرد :

 نخست دلائلی است که از فسیل شناسی و به اصطلاح مطالعه روی فسیلها ، یعنی اسکلت های متحجر شده موجودات زنده گذشته ، آورده اند . آنها معتقدند مطالعه طبقات مختلف زمین نشان می دهد که موجوادت زنده ، از صورتهای ساده تر به صورت های کاملتر و پیچیده تر تغیر شکل داده اند . تنها راهی که اختلاف و تفاوت فسیلها را می توان با آن تفسیر کرد ، همین فرضیه تکامل است .

دلیل دیگر ، قرائنی است که از« تشریح مقایسه ای » جمع آوری کرده اند . آنها ی بحث های مفصل و طولانی می گویند که استخوان بندی حیوانات مختلف را تشریح کرده و با هم مقایسه کنیم شبهات زیادی در آنها می بینیم که نشان می دهد از یک اصل گرفته شده اند .

بالاخره سومین دلیل آنها قرائنی است که از

<<جنین شناسی >> به دست آورده اند و معتقدند اگر حیوانات را در حالت جنینی که هنوز تکامل لازم را نیافته اند در کنار هم بگذاریم خواهیم دید که جنین ها قبل از تکامل در شکم مادر ، یا در درون تخم تا چه اندازه با هم شباهت دارند ، این نیز تایید می کند که مهم آنا در آغاز از یک اصل گرفته شده اند .

فرضیه تکامل و پیدایش انسان 

برخی محققان باستان شناس پیش از تاریخ معتقدند که :

پانصد میلیون سال پیش زندگی در روی زمین شروع شده است . زندگی پستانداران نیز از 80 میلیون سال پیش و زندگی بشر از سه میلیون سال قبل شروع شده است .

دکتر پاک نژاد می نویسد :

پستانداران در چه زمان پیدا شدند تاریخ صحیحی در دست نیست امروز تاریخ آنا را تا زمان خزندگان نیز به عقب برده اند . برخی از آنا بر درخت ها مانده اند و در میان آنا حیوانی به نام « سمور » بود که از عجایب خلقتش داشتن انگشت شصت یود و به اندازه گربه بزرگ بود و چشمانی درشت داشت . اینها را ما قبل میمونها می نامند شاید شصت میلیئن سال پیش زیاد بوده اند .

پوزه اینها اندک اندک کوتاه شد و به صورت میمونهای اولیه درآمدند . میمونها کم کم به صورت چهار شکل مهم  امروزی شدند ( گریل – ژیبون – اورانگوتان – شامپانزه ) که آخری در رشد تکاملی از همه جلوتر است.

بعد از آن چند نمونه معروف از میمونها انسان نما شدند.

انسانهای ما قبل تاریخ سابقه پانصد هزار ساله دارند اما تاریخ انسانی فقط پنجاه هزار ساله است وما قبل آن زمان تاریکی است . معرووفترین انسانهای ما قبل تاریک ((اوسترلومینیک پکنیک ، پیک انتروپ ، نیاندرتال و کرمانیون )) هستند که به ترتیب سابقه 550 – 300 -150-35 هزار ساله دارند .

اینها انسان بودند و کارهای انسانی می کردند . ابزارهای ظریف دسته دار نوک تیز برنده می ساختند و اکثراً اتش را می ساختند .

انسانهای نیاندرتال مرده های خود را دفن می کردند چیزی را می پرستیدند و حتی آثار این آدمها که حدود شصت هار سال قبل در غاری سکونت داشته اند ( پیدا شده که ) نشان می دهد عقیده به معاد نیز وجود داشته است .

انسانهای تاریخ دار و شبیه انسانهای امروزی از پنجاه هزار سال پیش روبه فزونی نهادند . ولی مشخص نیست که نسل آنها از دسته مخصوصی از میمون به نام « پریمات ها » یا انسان نماهای دیگر بوده اند [8].

این انسانها ابزارهای را می ساختند که هنوز مورد استفاده بشر است ( مثل قلاب ماهیگیری ، تیر و کمان و .... ) و کارهای مذهبی آنها برنامه و تشکیلات داشته است ولی هنوز در غار زندگی می کرده اند .

در حدود ده هزار سال قبل به تدریج شروع کردند از غار بیرون آیند و از لباس و چراغ استنفاده کنند . از نظر دانش بیولوژی این (از غار بیرون آمدن در حدود ده هزار سال قبل) مبداء تمدن بشری شناخته شده است [9].

جمع‌بندي و بررسي نهايي مبحث نظريه تكامل و قرآن:

از طرفي نظريه‌هاي علمي در جوامع علمي معاصر به صورت نظريات «ابطال‌پذير» مطرح مي‌شود يعني به صورت افسانه‌هاي مفيد پذيرفته مي‌شود و تا وقتي نظريه بهتري جانشين آن نشده از دايره علم بيرون نمي‌رود و لذا نظريه تكامل هر چند كه اثبات قطعي نشده است، ولي امروزه يك نظريه مورد قبول اكثريت جامعه علمي (علوم تجربي) است. هر چند كه هنوز هم نظريه ثبات انواع به صورت يك احتمال مطرح است.

از طرف ديگر همانطور كه مشاهده كرديم آيات قرآن قابل انطباق با نظريه تكامل و نظريه ثبات انواع هر دو هست و هيچ آيه‌اي بدست نيامد كه نص باشد و يا ظهور قوي در يكي از دو طرف داشته باشد. پس نمي‌توان يكي از دو نظريه را به صورت قطعي به قرآن نسبت داد.

تذكرات

لازم نيست قرآن در مورد هر نظريه علمي به صورت اثبات يا نفي نظر داده باشد. چون كتاب هدايت است و اشارات علمي را در حد لزوم و در راستاي هدف هدايت استفاده مي‌كند.

. قبول يا رد نظريه تكامل با اثبات خدا و ديندار بودن يا نبودن انسانها ملازمه‌اي ندارد.

يعني همانطور كه مي‌توان نظريه تكامل را نپذيرفت و ديندار بود، مي‌توان قائل به نظريه تكامل باشيم ولي وجود ناظم(خدا) را براي سلسله منظم موجودات (از تك سلولي تا انسان) ثابت كنيم و ديندار باشيم. همانطور كه برخي پزشكان متعهد به اين امر تصريح كرده‌اند.[10]

3. پذيرش نظريه تكامل و انطباق آن با آيات قرآن دليلي بر اعجاز علمي قرآن نيست؛ چرا كه از طرفي آيات مورد استناد داراي احتمالات تفسيري متعددي بود و تفسير موافق نظريه تكامل قطعي نبود.

                                منابع و ماخذ

كتاب پژوهشي در اعجاز علمي قرآن (جلد دوم) علوم زيست شناسي و پزشكي، نويسنده: دكتر محمد علي رضائي اصفهاني، ناشر: انتشارات كتاب مبين

. دکتر پاک نژاد ، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر ،  جلد 1

کتاب تفسییر نمونه ، ج 11

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: